Even de hond uitlaten en tegelijkertijd de conditie van een machine controleren? Deze out-of-the-box methode typeert de creatieve en flexibele denk- en handelwijze van SPIT Electrical Mechanics in Almelo. De zogeheten E-Sniffer kan klanten aanzienlijke besparingen opleveren qua onderhoudskosten.
Nicole Ent-Schipper loodst de 3,5 jaar oude Australian Shepherd Dice naar een machine in de hal van een van de drie afvalverbrandingslijnen op het terrein van Twence in Hengelo. De hond loopt om de machine heen en snuffelt gretig aan elk onderdeel, af en toe erop klimmend om al zijn 225 miljoen reukcellen (een mens heeft er ‘slechts’ 5 miljoen) optimaal in te zetten. Samen lopen ze de hele machine langs, de hond attent reagerend op elke aanwijzing van zijn begeleider. Na een minuut of vijf gaat Dice liggen om Nicole aan te geven dat hij een storing gevonden heeft.
De demonstratie van de E-Sniffer toont het praktische nut van deze bijzondere aanvullende oplossing van SPIT om vroegtijdige uitval van high voltage (> 3 2kV) machines te voorkomen. Het bedrijf bedient sectoren als energie, industrie, chemie, olie & gas food & agro en water, en de kernactiviteit is klanten helpen hun machines in bedrijf te houden. Hiervoor gebruikt SPIT doorgaans geavanceerde tools instrumenten om allerlei elektrische variabelen te meten van kritische statische en draaiende roterende machines c.q. machineonderdelen. Op basis van deze meetuitkomsten voorspelt berekend een cloud-based model hoe lang het (isolatie)systeem nog mee kanwat de verwachte restlevensduur van de apparatuur is.
Drie signalen
Bij de grotere motoren machines (> 2 MW) en transformatoren (zo’n 60% van het werkveld van SPIT) is het merendeel van de problemen elektrisch gerelateerd aan elektriciteit: zo’n 60% van alle machinefalen is te wijten aan windingssluiting. Een belangrijke indicator is zijn deel-ontladingen van elektriciteitin de wikkelingen. Bij het vaststellen van een storing in een machine is de hond erop getraind een drietal signalen te onderscheiden. “Een ultrasoon geluid als teken van weglekkende stroom, de geur van ozon in geval van kortsluiting deel-ontladingen en de geur van salpeterzuur als er zuurstof is neergeslagen in de vorm van een wit poeder”, aldus Leen Keesmaat, Manager Condition Monitoring bij SPIT. “Het grote voordeel is dat de hond het probleem in een vroeg stadium detecteert. Doorgaans begint deze ‘lekkage’ in de isolatie met een klein gaatje dat steeds groter wordt en in een hele dure reparatie eindigt. Als je dat gaatje kunt dichten, scheelt dat flink in de kosten.”
Klanten reageren verrast als hij hun vertelt over Dice en zijn halfbroer en collega-E-Sniffer, de 2,5 jarige Gary. “Ze kijken ervan op dat je zoiets bedenkt. Een beest haalt nu eenmaal geen VCA-diploma”, lacht Leen Keesmaat. “Een aantal jaar geleden deden we een project met de Universiteit Twente om de kennis van doorgewinterde collega’s - de heroes van ons bedrijf - te formaliseren. Zij werden altijd bij machinestoringen geraadpleegd en bleken dan ook aan machines te ruiken om de oorzaak te achterhalen. De vrouw van een collega werkt met honden en toen was de link snel gelegd.” Een andere vraag die hij vaak krijgt, is: waarom oplossingen bedenken om onderhoud te voorkomen als service jouw corebusiness is? “Wij willen klanten een zo hoog mogelijke productiviteit garanderen tegen zo laag mogelijke kosten. Daarom zijn we steeds op zoek naar manieren om dit nog efficiënter te organiseren”, verklaart de gepassioneerde engineer.
Grootste winst
SPIT ontdekte dat bij 63% van alle metingen die het bedrijf verricht de machine ‘gezond’ blijkt en geen onderhoud behoeft - een verspilling van tijd en geld. “In 35% van de gevallen is er geen probleem, in 28% betreft het een routinecheck. Ondertussen is de machine echter wel buiten bedrijf gesteld, want voor een meting moeten in de meeste gevallen de kabels eraf. In sommige gevallen moet je ook nog eens vele honderden boutjes verwijderen en zeer precies tot op de millimeter nauwkeurig weer monteren”, vertelt Leen Keesmaat. “Een risico voor onze klanten, want afhankelijk van de machine lopen de kosten van stilstand uiteen van een paar duizend euro tot meer dan een miljoen euro per dag. Dat is ook het mooie van de honden: die doen hun werk als de machine in bedrijf is.”
Het speuren met honden eist tevens het nodige van de begeleider, aldus Nicole. “Het trainen van de hond kost minimaal drie jaar. En zelf moet je de hond goed leren lezen. Ik ben hondentrainer en gedragstherapeut en toch mis ik af en toe een signaal.” Op dit moment is SPIT in overleg met de TÜV om te kijken of certificering mogelijk is. “Er bestaat al een certificaat voor honden die op booreilanden roest detecteren, die ontstaat doordat constructies continu aan zeewater worden blootgesteld. Een grote Nederlandse netbeheerder werkt bijvoorbeeld met honden die tot 1,5 meter onder de grond op gehoor fouten in hoogspanningskabels opsporen, die anders moeilijk te meten zijn.” Als Dice of Gary een defect ontdekt, wordt aan de hand van gebruikelijke meetmethoden de omvang ervan vastgesteld. “De honden signaleren het probleem, maar kunnen natuurlijk niet aangeven om hoeveel pico- of nano-coulomb het gaat”, zegt Leen Keesmaat. “Wel vertellen ze ons wanneer inspecties niet nodig zijn. Daar ligt de grootste winst.”
Kennisuitwisseling SPIT en Schaeffler
SPIT kent diverse modellen om de conditie van machines te bepalen aan de hand van meetresultatenBig Data en Machine Learning. Bij het voorspellen van mechanisch falen wordt hierbij onder meer gewerkt met trillingsmetingen. Schaeffler beschikt over sensoren die de prestaties van lagers monitoren. Eerder dit jaar besloten beide bedrijven over en weer hun database open te stellen en zodoende elkaars informatie te verrijken. De nieuwe inzichten die dit oplevert, worden vertaald in nog betere producten waarvan de klanten van beide bedrijven profiteren.
Cijfers
3,5 miljoen reukcellen voorkomen dat ruim 800 boutjes hoeven te worden losgedraaid en weer vastgezet. Metingen wijzen uit dat in 35% van de gevallen de machine geen onderhoud nodig heeft. Bij nog eens 28% gaat het om routinechecks. Als een E-Sniffer die weet te detecteren, kunnen klanten een paar duizend tot ruim 1.000.000 euro per dag besparen aan onderhoudskosten.